Đa:mê Hàn Thuyên và cái duyên với chữ Nôm

Huế - mảnh đất của di sản, của thơ ca và những giá trị văn hóa còn lưu giữ trong từng góc phố. Đa:mê Hàn Thuyên Huế ra đời như một cái duyên đẹp khi chọn đặt mình ngay trên con đường mang tên Hàn Thuyên - ông tổ thơ Nôm của Việt Nam. 

Ký ức chữ Nôm - nét mực lưu dấu giang sơn.

Từ thế kỷ 10, khi đất nước còn chập chững tự cường, người Việt đã cần một thứ tiếng nói của riêng mình. Chữ Hán mượn từ phương Bắc không thể đủ chở hết cái hồn mộc mạc, giọng quê chân phương. Và thế là chữ Nôm ra đời, như một cuộc “tự khởi nghĩa” của văn tự, nặn ra từ thanh âm Việt, từ tục ngữ, ca dao, từ những câu chuyện truyền miệng qua ngõ xóm làng.

Suốt hàng trăm năm, chữ Nôm là cầu nối giữa dân gian và triều đình, từ Văn tế cá sấu của Hàn Thuyên, đến Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, rồi lặng lẽ trở thành mạch ngầm nuôi lớn Truyện Kiều của Nguyễn Du. Mỗi nét mực, mỗi ký tự như một hạt bụi vàng lấp lánh, cất giữ nếp nghĩ, lối sống, giọng quê, mùi ruộng đồng của một dân tộc biết tự viết tên mình.

“Cảnh ngày hè” - tiếng thơ trong vườn xưa.

Những ai từng yêu chữ Nôm chắc khó quên được mấy câu:

Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.

“Cảnh ngày hè” - bài thơ của Nguyễn Trãi, vị khai quốc công thần, nhà thơ vĩ đại, là minh chứng đẹp nhất cho việc chữ Nôm từng làm nên một tiếng nói Việt Nam rành rọt và đầy nhạc điệu.

Giữa vườn cây rợp tán, trong tiếng chợ cá lao xao, giữa hồ sen tỏa hương và cành lựu phun thức đỏ, ta đọc thơ Nôm mà như nghe thấy hơi thở dân dã, khát vọng an dân, mong cầu thái bình vẫn còn vọng lại đâu đây - từ triều Lê sơ đến từng quán cà phê nhỏ nằm trên con đường Hàn Thuyên ở Huế hôm nay.

Hàn Thuyên - Người gieo mầm thơ Nôm.

Sử sách còn chép, Hàn Thuyên là người đầu tiên can đảm viết văn tế bằng chữ Nôm thay vì chữ Hán, gửi dâng triều đình. “Văn tế cá sấu” của ông chẳng chỉ là một bản tế, mà như một lời tuyên bố: người Việt phải có chữ nghĩa của riêng người Việt.

Từ đó, con chữ Nôm có đường đi riêng, khiêm nhường mà kiêu hãnh. Chữ Nôm đi từ lời ca quan họ, bài hát cửa đình, đến trang thơ Nguyễn Trãi, rồi đọng lại trong những bản sắc lặng thầm như một nét trang trí trên bức tường quán cà phê phố Hàn Thuyên.

Không gian Đa:mê - Quán cà phê lưu giữ dấu ấn chữ Nôm đầu tiên giữa lòng Huế.

Ghé Đa:mê Hàn Thuyên – Thưởng cà phê, giữ hồn chữ Nôm 

Có lẽ khi Hàn Thuyên viết Văn tế cá sấu, ông chưa từng nghĩ mấy trăm năm sau, người ta còn gọi tên mình qua tên một con phố nhỏ ở Huế. Và chắc ông cũng chẳng hình dung nổi, chữ Nôm - đứa con chữ thuần Việt năm nào sẽ có ngày hiện diện như một hoa văn trang trí tinh tế trong quán cà phê giữa lòng cố đô.

Nhưng Huế vẫn vậy, lặng lẽ gìn giữ những giá trị xưa cũ, và Đa:mê, bằng cách riêng của mình, cũng chỉ muốn góp một phần nhỏ vào mạch chảy ấy: pha ly cà phê đậm đà, bày vài dòng Nôm cổ, giữ chút hơi thở Huế cho người ghé qua.

Ghé qua Đa:mê Hàn Thuyên Huế - Thưởng vị cà phê, chạm nét chữ Nôm, ngồi trong lòng phố Huế!